Sanskrit Sloka text in Devanagari, Gujarati, Kannada, Telugu , and English

||om tat sat||

સુંદરકાંડ.
અથ દ્વાત્રિંશસ્સર્ગઃ

તતશ્શાખાંતરે લીનં દૃષ્ટ્વા ચલિતમાનસા|
વેષ્ટિતાર્જુન વસ્ત્રં તં વિદ્યુત્સંઘાત પિંગળમ્||1||

સ||તતઃ શાખાંતરેલીનં વેષ્ટિતાર્જુનવસ્ત્રં વિદ્યુત્સંઘાતપિંગળં તં દૃષ્ટ્વા ચલિતમાનસા અભવત્||

Seeing him of tawny complexion like cluster of lightnings, hidden in the branches wearing white cloth Sita got perplexed.

સાદદર્શ કપિં તત્ર પ્રશ્રિતં પ્રિયવાદિનં|
ફુલ્લશોત્કરાભાસં તપ્તચામીકરેક્ષણમ્||2||

સ|| સા તત્ર ફુલશોત્કરાભાસં તપ્તચામીકરેક્ષણમ્ પ્રશ્રિતં પ્રિયવાદિનં કપિં દદર્શ||

She saw the Vanara who is readily approaching, who spoke pleasingly, who is looking like a cluster of Ashoka flowers in full bloom , with eyes of molten gold.

મૈથિલી ચિંતયામાસ વિસ્મયં પરમં ગતા|
અહો ભીમ મિદં રૂપં વાનરસ્ય દુરાસદમ્||3||
દુર્નિરીક્ષ મિતિ જ્ઞાત્વા પુનરેવ મુમોહ સા|
વિલલાપ ભૃશં સીતા કરુણં ભયમોહિતા||4||
રામરામેતિ દુઃખાર્તા લક્ષ્મણેતિ ચ ભામિની|
રુરોદ બહુધા સીતા મંદં મંદસ્વરા સતી||5||

સ|| પરમં વિસ્મયં ગતા મૈથિલી ચિંતયામાસ| અહો વાનરસ્ય ઇદં રૂપં ભીમં દુરાસદમ્ દુર્નિરીક્ષ્યં ઇતિ જ્ઞાત્વા પુનઃ મુમોહ એવ|| સીતા ભામિની ભયમોહિતા દુઃખાર્તા રામરામેતિ લક્ષ્મણેતિ ભૃશં કરુણં વિલલાપ||સતી સીતા મંદં મંદસ્વરા બહુધા રુરોદ||

Very much surprised Maithili started thinking. 'This Vanara's form is frightening, terrible to look at. He is inaccessible'. Thinking over this again she almost fainted. Sita , the noble lady , lost in fear, enveloped with sorrow, cried pitiably saying repeatedly 'Rama' and 'Lakshmana'. Sita in a low voice cried in many ways.

સાતં દૃષ્ટ્વા હરિશ્રેષ્ઠં વિનીતવ દુપસ્થિતમ્|
મૈથિલી ચિંતયામાસ સ્વપ્નોऽયમિતિ ભામિની||6||
સા વીક્ષમાણા પૃથુ ભુગ્નવક્ત્રમ્ શાખામૃગેંદ્રસ્ય યથોક્ત કારમ્|
દદર્શ પિંગાધિપતે રમાત્યં વાતાત્મજં બુદ્ધિમતાં વરિષ્ઠમ્||7||
સા તં સમીક્ષ્યૈવ ભૃશં વિસંજ્ઞા ગતાસુકલ્પેન બભૂવ સીતા|
ચિરેણ સંજ્ઞાં પ્રતિલભ્ય ભૂયો વિચિંતયામાસ વિશાલનેત્રા||8||

સ|| સા વીનીતવત્ ઉપસ્થિતં તં હરિશ્રેષ્ઠં દૃષ્ટ્વા મૈથિલી અયં સ્વપ્નઃ ઇતિ ચિંતયામાસ|| સા વીક્ષમાણા પૃથુભુગ્નવક્ત્રં શાખામૃગેંદ્રસ્ય યથોક્તારમ્ પિંગાધિપતેઃ અમાત્યં વાતાત્મજં બુદ્ધિમતાં વરિષ્ઠં દદર્શ||સા તં સમીક્ષ્યૈવ ભૃશં વિસંજ્ઞા ગતાસુકલ્પેવ બભૂવ| વિશાલનેત્રા ચિરેણ સંજ્ઞાં પ્રતિલભ્ય વિચિંતયામાસ||

Seeing that Vanara standing humbly nearby, Maithili thought this must be a dream. Looking further she saw a Vanara with a large curved face , who is an obedient servant , a minister of the Vanara king, foremost among the intelligent , and son of wind god. Looking at him she quickly lost her senses. The large eyed lady quickly recovered and started thinking.

સ્વપ્ને મયાऽયં વિકૃતોऽદ્ય દૃષ્ટઃ શાખામૃગઃ શાસ્ત્રગણૈર્નિષિદ્ધઃ|
સ્વસ્ત્યસ્તુ રામાય સ લક્ષ્મણાય તથા પિતુર્મે જનકસ્ય રાજ્ઞઃ|| 9||
સ્વપ્નોऽપિ નાયં નહિ મેऽસ્તિ નિદ્રા શોકેન દુઃખેન ચ પીડિતાયાઃ|
સુખં હિ મે નાસ્તિ યતોऽસ્મિ હીના તે નેંદુપૂર્ણ પ્રતિમાનનેન|10||

સ|| અદ્ય મયા વિકૃતઃ શાસ્ત્રકારણૈઃ નિષિદ્ધઃ શાખામૃગઃ સ્વપ્ને દૃષ્ટઃ| સલક્ષ્મણાય રામાય તથા રાજ્ઞઃ મે પિતુઃ જનકસ્ય સ્વસ્તિઃ અસ્તુ|| અયં સ્વપ્નઃ અપિ ન | શોકેન દુઃખેન ચ પીડિતાયાઃ મે નિદ્રા નાસ્તિ હિ મે સુખં નાસ્તિ હિ યતઃ ઇંદ્રપૂર્ણપ્રતિમાનેન તેન હીના અસ્મિ ||

Today I saw an ugly monkey in my dream which is a prohibited animal in dreams by Sastras. Let auspicious things happen for Rama, Lakshmana, and the king my father Janaka. This is not a dream. Troubled by grief and sorrow I have no sleep and no happiness without the one whose face is like that of full moon.

રામેતિ રામેતિ સદૈવ બુદ્ધ્યા
વિચિંત્ય વાચા બ્રુવતી ત મેવ|
તસ્યાનુરૂપં ચ કથાં તમર્થં
એવં પ્રપશ્યામિ તથા શૃણોમિ||11||
અહં તસ્યાદ્ય મનોભવેન
સંપીડિતા તદ્ગત સર્વભાવા|
વિચિંતયંતી સતતં તમેવ
તથૈવ પશ્યામિ તથા શૃણોમિ||12||
મનોરથ સ્સ્યાદિતિ ચિંતયામિ
તથાપિ બુદ્ધ્યા ચ વિતર્કયામિ|
કિં કારણં તસ્ય હિ નાસ્તિ રૂપમ્
સુવ્યક્ત રૂપશ્ચ વદ ત્યયં મામ્||13||

સ|| રામેતિ રામેતિ સદા એવ બુદ્ધ્યા વિચિંત્ય તમેવ બૃવંતી તસ્ય અનુરૂપં તદર્થં કથાં એવ પ્રપશ્યામિ તથા શ્રુણોમિ || અહં તસ્ય મનોભાવેન સંપીડિતા તદ્ગતસર્વભાવા સતતં તમેવ વિચિંતયંતી તથૈવ પશ્યામિ તથા શ્રુણોમિ ||મનોરથઃ સ્યાત્ ઇતિ ચિંતયામિ | બુદ્ધ્યા ચ તથા વિતર્કયામિ | તસ્ય રૂપં નાસ્તિ હિ | અયં સુવ્યક્તરૂપઃ મામ્ વદતિ કારણં કિં ||

Thinking of Rama and Rama alone, always saying things about him, always thinking of his form , always talking about him , now I am seeing him and hearing him. I am tormented by intense love for Rama , with thoughts always immersed in him, always thinking about him now I see him and hear him. All of this is my wish I think. I am deliberating on my mind. But that (mind) has no form. But this one in front of me has a form and is speaking to me why ?

નમોsસ્તુ વાચસ્પતયે સવજ્રિણે
સ્વયંભુવે ચૈવ હુતાશનાયચ|
અનેન ચોક્તં યદિદં મમાગ્રતો
વનૌકસા તચ્ચ તથાસ્તુ નાન્યથા||14||

સ|| સવજ્રિણે વાચસ્પતયે સ્વયંભુવે ચ એવ હૂતાશનાય ચ નમઃ અસ્તુ| અનેન વનૌકસા મમ અગ્રતઃ યત્ ઇદં ઉક્તં તત્ તથા અસ્તુ| અન્યથા ન||

Salutations to Indra along with Brihaspati, Brahma the creator and the fire god too. Let all those words spoken by the Vanara in front of me be true and not anything else.

ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્રામાયણે આદિકાવ્યે વાલ્મીકીયે
ચતુર્વિંશત્ સહસ્રિકાયાં સંહિતાયામ્
શ્રીમત્સુંદરકાંડે દ્વાત્રિંશસ્સર્ગઃ||

Thus ends the Sarga thirty two of Sundarakanda in Ramayana the first poem ever composed in Sanskrit by the first poet sage Valmiki.

||om tat sat||